معرفی
PFD سرواژه‌ی عبارت Process Flow Diagram به معنی نمودار جریان فرآیند، روشی جهت نشان دادن قسمت‌های اصلی یک فرآیند شیمیایی است. در این روش واحدهای اصلی نشان داده می‌شود و برخی از جزییات لوله‌کشی فرآیند در نظر گرفته نمی‌شود.
ممکن است اغلب موارد P&ID با PFD اشتباه گرفته شود. P&ID و PFD معمولاً از نمادهای یکسان برای نشان دادن تجهیزات استفاده می‌کنند ولی دو هدف متفاوت را دنبال می‌کنند. PFD معمولاً در هنگام بهره بردای مورد استفاده قرار می‌گیرد که نشان می‌دهد که فرایند دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد ولی P&ID تمام کنترلرها، سنسورها و نوع شیرهایی که در یک ساختار استفاده شده است را به نمایش می‌گذارد.
در این رابطه بخوانید:
نمودار لوله‌کشی و ابزاردقیق (P&ID) چیست؟
مواردی که در PFD گنجانده می‌شود
مواردی که در PFD گنجانده می‌شود و یا باید در نظر گرفته شوند:
- شرایط عملیاتی مانند دما، فشار، دبی، خصوصیات سیال و غیره (این موارد و یا برخی از آنها در P&ID نمی‌آید)
- علائم و نشانه‌ها (Symbol & Legend)
- تمام خطوط فرآیند، خطوط کمکی و شرایط عملیاتی برای موازنه‌های جرم و انرژی ضروری است.
- نوع و خطوط جریان کمکی که بطور مدام و پیوسته در محدوده عملکرد استفاده شده‌اند.
- نمودار تجهیزات بر طبق جریان فرآیند، انتخاب تجهیزات و تعداد آنها باید تهیه گردد.
- نمودارها و علائم کنترل و ابزار دقیق تا حد امکان باید ساده باشند و فقط با شیرهای کنترل نمایش داده شوند.
- تحلیل‌کننده‌های فرآیند اصلی
- شرایط عملیاتی اطراف تجهیزات اصلی باید مشخص باشند.
- مقدار گرما برای تمام تجهیزاتی که به نوعی با انتقال حرارت سر و کار دارند.
- تغییر شرایط فرآیند در کنار خطوط جداگانه جریان فرآیند، مثل میزان جریان، درجه حرارت و فشار عملیاتی و غیره
- تمام شرایط عملیاتی متناوب و مختلفی که در طول فرآیند وجود دارد.
- جدول موازنه مواد
- PFD فقط تمام خطوط اصلی و تجهیزات اصلی فرآیند را نشان می‌دهد.
- فقط حلقه‌های کنترل منفرد بدون جزئیات در PFD ارائه می‌شوند.
- فقط تجهیزات عملیاتی و مکانیکی بایستی دارای شماره برچسب باشند.
- مسیر حرکت فرآیندی بایستی همیشه از چپ به راست باشد.
- جهت جریان برای هر کدام از خطوط باید مشخص و واضح باشد.
- توضیحات تجهیزات ثابت و چرخشی بایستی در بالا یا پایین کاغذ PFD اضافه گردد.
مواردی که در PFD وجود ندارد
مواردی که در PFD نمی‌آید عبارت‌اند از:
- حلقه‌های کنترل پیچیده، ابزار دقیق، نقشه‌های لوله‌کشی
- نوع شیر بکار رفته
- جریان‌های کمکی، مشعل، فاضلاب (جریان مخصوص جمع‌آوری مایعات زاید)، جریان‌های میانبر، خطوط
- غیر مهم یا ناپیوسته
- شماره خطوط لوله
- تجهیزات فرعی مانند شیرهای صنعتی، شیرهای اطمینان فشار شکن
- ارتفاع تجهیزات
- تجهیزات یدکی
- واحدهای تجهیزات/ فرایند که بصورت موازی عمل می‌نمایند.
- اطلاعات لوله‌کشی مانند سایز، صفحه اوریفیس (صفحه سوراخ‌دار )، صافی‌ها و …
- ابزار دقیق و ابزار آلاتی که با کنترل اتوماتیک ارتباط ندارند.
- ابزار دقیق و ابزار آلاتی که مرتبط با سیستم قطع / اطمینان هستند.
- ابعاد و اندازه تجهیزات
نمادهای نمودار جریان فرآیند
برخی از نمادهای نمودار جریان فرآیند (PFD) در شکل‌های زیر نمایش داده شده است.
در ادامه بخوانید:
