اتصال رزوه چیست و انواع آن کدام است؟

اتصال رزوه‌دار چیست؟

لوله ها و اتصالات برای انتقال سیالات در زمینه هیدرولیک، پنوماتیک، ابزار دقیق و تجهیزات انتقال مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برای اتصال مطمئن لوله‌ها و تجهیزات به یکدیگر به پورت‌های اتصال دارای رزوه نیاز است.

این اتصالات در دو نوع Male (نری، دارای رزوه خارجی) و Female (مادگی، دارای رزوه داخلی) موجود می‌باشد که باعث می‌شود لوله‌ها و تجهیزات تا حد زیادی به صورت آب‌بندی شده به یکدیگر متصل شده و از نشتی سیال جلوگیری شود.

جنس، نوع و اندازه‌ی اتصال رزوه بر اساس نیاز هر صنعت و طبق استانداردهای جهانی متفاوت است. متداول‌ترین اتصالات رزوه در ادامه معرفی شده‌اند.

اتصال رزوه BSP

استفاده از این اتصال معمولاً در اروپا و بریتانیا رایج است و به دو نوع زیر تقسیم می‌شود.

1. اتصال رزوه BSPP

این اتصال با نام BSPP یا G نیز شناخته می‌شود و مطابق شکل زیر به صورت موازی (Parallel) می‌باشد و زاویه بین دو برآمدگی آن (Flank Angle) برابر با 55° درجه می‌باشد.

BSPP سرواژه‌ی British Standard Pipe Parallel می‌باشد.

از جمله رایج‌ترین سایز های مورد استفاده از این اتصال رزوه در صنعت عبارت‌اند از:

• G 1/8
• G 1/4
• G 3/8
• G 1/2
• G 3/4

1. اتصال رزوه BSPT

این اتصال با نام BSPT یا R نیز شناخته می‌شود و به صورت مخروطی (Tapered) می‌باشد و زاویه‌ی بین دو برآمدگی آن برابر با 55° درجه می‌باشد.

BSPT سرواژه‌ی British Standard Pipe Tapered می‌باشد.

از جمله رایج‌ترین سایزهای مورد استفاده از این اتصال رزوه‌دار در صنعت عبارت‌اند از:

• R 1/8
• R 1/4
• R 3/8
• R 1/2
• R 3/4

نکته

• در اتصالات رزوه G و R، برآمدگی و فرورفتگی رزوه‌های نری (Male) و مادگی (Female) هر دو به صورت گرد  (Rounded) هستند.

• در اتصال رزوه G، نری (Male) و مادگی (Female) هر دو از نوع موازی (Parallel) یا استوانه‌ای هستند.
• در اتصال رزوه R، نری (Male) همیشه از نوع مخروطی (Tapered) است ولی مادگی (Female) می‌تواند هم از نوع موازی (Parallel) باشد که با نام Rp نیز شناخته می‌شود و هم می‌تواند از نوع مخروطی (Tapered) باشد که این مورد زیاد استفاده نمی‌شود و با نام Rc نیز شناخته می‌شود.

حتماً بخوانید:

ترموول (Thermowell) چیست؟

اتصال رزوه NPT

اتصال رزوه NPT (سرواژه‌ی National Pipe Thread یا National Pipe Tapered Thread) معمولاً در آمریکا و کانادا رایج است.

مطابق شکل زیر اتصال رزوه NPT به صورت مخروطی (Tapered) بوده و زاویه بین دو برآمدگی آن (Flank Angle) برابر با 60° درجه است.

از جمله رایج‌ترین سایزهای مورد استفاده از اتصال رزوه NPT در صنعت عبارت‌اند از:

• 1/8″ NPT
• 1/4″ NPT
• 3/8″ NPT
• 1/2″ NPT
• 3/4″ NPT

نکته

• در این نوع اتصال رزوه‌ای، برآمدگی و فرورفتگی رزوه‌های نری (Male) و مادگی (Female) هر دو به صورت مسطح (Flattended) هستند.

• نری (Male) و مادگی (Female) هر دو از نوع مخروطی (Tapered) هستند.

اتصال رزوه M

اتصال رزوه ISO Metric thread Connection یک استاندارد جهانی است و با نام M شناخته می‌شود. اتصال رزوه M به صورت موازی (Parallel) یا استوانه‌ای است و زاویه‌ی بین دو برآمدگی آن (Flank Angle) برابر با 60° درجه می‌باشد.

از جمله رایج‌ترین سایزهای مورد استفاده از این اتصال در صنعت عبارت‌اند از:

• M10x1.25
• M12x1.5
• M14x1.5
• M16x1.5
• M22x1.5

نکته

• در این نوع اتصال رزوه‌ای، در مدل نری (Male) و مادگی (Female) برآمدگی رزوه‌ها به صورت مسطح (Flattended) و فرورفتگی رزوه‌ها به صورت گرد (Rounded) می‌باشد.
• اتصال نری (Male) و مادگی (Female) هر دو از نوع موازی (Parallel) یا استوانه‌ای می‌باشند.
• اولین عدد بعد از حرف M بیان‌کننده قطر خارجی رزوه‌ها (Major diameter) و عدد دوم بیانگر فاصله میان دو رزوه (Pitch) و هر دو بر حسب میلی‌متر می‌باشد.

برای نمونه:

M12x1.5

در این حالت قطر خارجی رزوه برابر با 12 میلی‌متر و فاصله میان هر رزوه برابر با 1.5 میلی‌متر می‌باشد.

اتصال رزوه UNC/UNF

استفاده از اتصال رزوه‌ی Unified National thread معمولاً در آمریکا و کانادا و بریتانیا رایج است. این اتصال روزه به صورت موازی (Parallel) یا استوانه‌ای بوده و زاویه بین دو برآمدگی آن (Flank Angle) برابر با 60° درجه می باشد.

از جمله رایج‌ترین انواع این اتصال رزوه عبارت‌اند از:

• UNC – سرواژه‌ی Unified National Coarse Thread
• UNF – سرواژه‌ی Unified National Fine Thread

همچنین رایج‌ترین سایزهای مورد استفاده از این اتصال رزوه‌دار در صنعت عبارتند از:

• 1/4” x 28 UNF
• 5/16” x 24 UNF
• 3/8” x 24 UNF
• 7/16” x 20 UNF
• 1/2” x 20 UNF
• 5/8” x 18 UNF
• 3/4” x 16 UNF

نکته

• در این نوع اتصال رزوه‌ای، در مدل نری (Male) و مادگی (Female) برآمدگی رزوه‌ها به صورت مسطح (Flattended) و فرورفتگی رزوه‌ها به صورت گرد (Rounded) می‌باشد.
  • اتصال نری (Male) و مادگی (Female) هر دو از نوع موازی (Parallel) یا استوانه‌ای می‌باشند.
  • اولین عدد بیان‌کننده قطر خارجی رزوه‌ها (Major diameter) بر حسب درصدی از یک اینچ و عدد دوم بیانگر تعداد رزوه‌ها در هر یک اینچ می‌باشد.

برای نمونه:

1/4” x 28 UNF

• هر یک اینچ حدودا برابر است با 25.4 میلی‌متر
• قطر خارجی رزوه ها = 1/4 inch = حدودا برابر با 6.325 میلی‌متر
• تعداد رزوه‌ها در هر یک اینچ = 28

آب‌بندی اتصالات

اورینگ (O – Ring) چیست؟

اورینگ‌ها به شکل یک حلقه و یا واشر انعطاف‌پذیر هستند که بسیار کم‌هزینه و قابل اعتماد بوده و فضای کمی را اشغال می‌کنند و به سادگی قابل استفاده هستند. به همین دلیل بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اورینگ‌ها معمولاً از انواع زیر بوده و معمولاً از جنس نیتریل می‌باشد.

• NBR
• HNBR
• FKM(FPM)
• EPDM
• Silicone

آب‌بند Bonded چیست؟

آب‌بند Bonded Seal شامل یک حلقه‌ی فلزی خارجی و یک حلقه لاستیکی انعطاف‌پذیر داخلی می باشد که به عنوان واشر برای آب‌بندی عمل می کند و معمولاً با نام‌های Dowty Seals و Dowty Washers نیز شناخته می‌شود.

حلقه‌ی لاستیکی داخلی معمولاً از جنس نیتریل ساخته شده و به وسیله‌ی حلقه‌ی خارجی در برابر فشار و دما حفاظت شده است. استفاده از این ساختار باعث می‌شود که این نوع آب‌بندی و مهروموم در برابر انفجار بسیار مقاوم باشد و آب‌بندی به خوبی صورت بگیرد.

سمت راست: آب‌بند O-Ring و سمت چپ: آب‌بند Bonded Seal

حلقه لاستیکی معمولاً از انواع زیر است.

• NBR
• FKM(FPM)
• EPDM
• Silicone

نکته

• هنگامی که از اتصال رزوه‌ای نری (Male) و مادگی (Female) که هر دو از نوع موازی (Parallel) هستند استفاده می‌کنیم، برای آب‌بندی باید از O-RING و یا سیل Bonded استفاده نمود.
• هنگامی که از اتصال نری رزوه‌ای مخروطی (Tapered) استفاده می‌کنیم معمولاً نیازی به استفاده از O-RING و یا سیل Bonded نمی‌باشد زیرا پورت به طور کامل بسته نمی‌شود و به دلیل نوع طراحی اتصالات رزوه‌ای مخروطی، آب‌بندی به خوبی صورت می‌گیرد.

منبع 1، 2 و 3