در صنعت، مخازن را به چند دسته تقسیم می‌کنند:
- مخازن درزدار
- مخازن بدون درز
مخازن بدون درز برای ذخیره‌سازی و انتقال سیالات با فشار و حساسیت بالا استفاده می‌شوند.
از جمله این مخازن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
برای آزمایش یا تست مخازن با توجه به نوع گاز و جنس مخزن از استانداردهای مختلفی پیروی می‌شود.
برخی از این استانداردها عبارت‌اند از:
- استاندارد ملی ۶۷۹۲ برای تست سیلندرهای فولادی بدون درز
- استاندارد ملی ۱۴۹۵۳ برای تست سیلندرهای کامپوزیت
- استاندارد ملی ۸۲۳۷ برای تست سیلندرهای جوشی استیلن
- استاندارد ملی ۸۶۹ برای تست سیلندرهای فولادی درزدار
- استاندارد ملی ۱۲۸۶۴ برای تست سیلندرهای آلومینیومی
آزمون هیدرواستاتیک
در استاندارد ملی 6792 آزمایش و تست مخازن به دو روش هیدرو استاتیک (Hydrostatic) و التراسونیک (Ultrasonic) مورد بحث قرار گرفته است.
آزمون فشار هیدرواستاتیک یا تست هیدرواستاتیک به شکل اندازه‌گیری انبساط حجمی است.
اگر مخزن یا سیلندری در یکی از آزمون‌ها مردود شود نباید از روش دیگری برای تایید استفاده گردد.
مخازن و سيلندرهای تحت فشار برای تست ادواری پس از 5 سال استفاده، بايستی توسط دستگاه تست اندازه‌گيری افزايش حجم دائمی يا اصطلاحاً تست هيدرواستاتيک (هیدرو تست) مورد بازرسی قرار گيرد.
هدف از انجام اين تست بررسی خواص مکانيکی متريال بدنه مخزن در مقابل افزايش فشار مخزن می‌باشد.
با انجام تست هیدرواستاتیک ابعاد ترک‌های موجود در بدنه مخزن به‌وسيله آثار ديده شده در افزايش حجم مخزن نمود پيدا می‌کند.
تست هیدرواستاتیک نوعی تست فشار است که در آن همه‌ی اجزای مخزن به طور کامل با آب پر می‌شوند و هوای موجود در سیستم حذف می‌شود و فشار سیستم تا 1.5 برابر فشار کاری مخزن افزایش می‌یابد. فشار برای مدت زمان خاصی ثابت نگه داشته می شود تا نشتی سیستم بررسی شود.
تست هیدرواستاتیک به دو روش زیر انجام می‌شود:
- روش واتر جکت (Water Jacket)
- روش انبساط مستقیم یا بدون واتر جکت (Non Water Jacket or Direct Expansion)
روش واتر جکت (Water Jacket)
در روش واتر جکت (Water Jacket) مخزن با آب پر می‌شود و درون یک محفظه آب‌بندی شده به نام test jacket که آن هم با آب پر می‌شود، نصب می‌گردد. سپس مخزن در مدت زمان مشخصی تحت فشار قرار میگیرد. این مسئله سبب انبساط مخزن و ورود آب از محفظه به یک تیوب شیشه‌ای می‌شود که انبساط کلی را اندازه میگیرد. هنگامی که انبساط کلی اندازه گرفته شد، فشار مخزن حذف می‌شود و مخزن تقریباً به سایز اولیه‌اش برمی گردد. هنگامی که تورم مخزن از بین رفت، آب از تیوب به محفظه برمی‌گردد.
بعضی مواقع، مخزن نمی‌تواند به سایز اولیه‌اش برگردد و سایز ثانویه مخزن انبساط دائمی نامیده می‌شود (مقداری آب درون تیوب باقی می ماند).
تفاوت بین انبساط کلی و انبساط دائمی نشان می‌دهد که مخزن برای ادامه عملکرد مناسب است یا خیر.
مسلم است که درصد انبساط بالاتر احتمالِ از رده خارج شدن مخزن را بیشتر می‌کند. درصد انبساط بالا نشان‌دهنده این است که فلز مخزن یا سیلندر خاصیت الاستیسیته خود را از دست داده است یا اینکه نازک شدن بیش از حد مجاز در دیواره مخزن اتفاق افتاده است و نهایتاً اینکه مخزن دیگربرای استفاده ایمن نیست.
روش انبساط مستقیم (Direct Expansion)
روش انبساط مستقیم (Direct Expansion) یا بدون واتر جکت (Non Water Jacket) شامل پر کردن مخزن یا سیلندر با مقدار مشخصی آب، تحت فشار قرار دادن سیستم و اندازه‌گیری مقدار آبی که خارج می‌شود می‌باشد (زمانی که فشار آزاد می‌گردد). مقادیر انبساط دائمی و انبساط کلی با اندازه گیری مقدار آبی که به داخل مخزن رانده می‌شود، فشار تست و مقدار آبی که از مخزن به بیرون رانده می شود تعیین می‌شوند.
در دستگاه‌های آزمون فشار هیدرواستاتیک معمولاً از گیج‌ها یا ترانسمیترهای فشار استفاده می‌شود.
منبع، با اندکی ویرایش
در ادامه بخوانید:
