شکسته شدن و خرابی گیج فشار (Pressure Gauge) باعث اشتباه در اندازه‌گیری مقادیر می شود و این اشتباه ممکن است باعث حوادث و خرابی سیستم شود.
بسیاری از مواردی که باعث خرابی گیج‌های فشار می‌شود به راحتی قابل جلوگیری است و می‌توان با رعایت نکات کوچکی مانع از آسیب‌های بیشتر به فرآیند شد.
در بعضی از کارخانه‌های بزرگ یا تجهیزات پالایشگاهی صدها یا حتی هزاران گیج فشار نصب شده است. در این سیستم‌ها خرابی یا شکسته شدن بعضی از گیج‌ها به معنای نگهداری نامناسب تجهیزات نیست. اما در سیستم‌های بسیاری گیج‌های فشار به علت استفاده نادرست و یا بیش از حد در شرایط نامناسب خراب می‌شوند.
در این رابطه بخوانید:
عوامل خرابی گیج فشار
در ادامه شایع‌ترین عومل خرابی گیج‌های فشار را نام برده و راه‌حل‌های مناسب برای جلوگیری از این آسیب‌ها را بررسی خواهیم کرد.
1- دما
دمای بسیار بالا یا بسیار پایین تاثیر منفی بر روی گیج های فشار و سایر تجهیزات ابزار دقیق دارد. مانومتری که برای این شرایط دمایی طراحی نشده است، در مدت زمان کوتاهی دچار نقص فنی می‌شود.
هر گیج فشاری برای نصب در بازه‌ی دمایی محیطی (Ambient Temperature)و بازه‌ی دمایی فرآیندی (Process Temperature) مشخصی طراحی شده است. بنابراین پیش از خرید هر گیج فشاری ابتدا دمای مجاز آن را بررسی کنید.
در شرایطی که دمای فرآیند بالاتر از گستره‌ی مجاز است، می‌توانید از تجهیزات جانبی فشار خنک‌کننده برای جلوگیری از آسیب به مانومتر استفاده کنید.
2- لرزش مکانیکی
مطالعات نشان داده است که عامل اصلی خرابی فشارسنج در کارخانه‌ها، تولیدی لرزش است. لرزش مکانیکی به دو علت اثرات منفی در گیج فشار دارد.
- خواندن دقیق مقادیر فشار و تعیین موقعیت دقیق عقربه در شرایط لرزش، دشوار است.
- لرزش مداوم باعث حرکت عقربه از روی صفر (خارج شدن گیج از کالیبره) می‌شود و باعث خطا در اندازه‌گیری فشار می‌شود.
گیج‌های فشار متنوعی برای نصب در سیستم‌های با لرزش زیاد طراحی شده‌اند. یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای جلوگیری از خرابی گیج‌های فشار در لرزش‌های بالا، استفاده از مدل‌های روغنی است.
در مانومتر روغنی، روغن اجزای داخلی مانومترها را کاملا پوشش می دهد و مانع از انتقال لرزش به اجزای مانومتر می شود و نهایتا عمر مفید گیج فشار افزایش می‌یابد.
لرزش افزون بر کاهش عمر گیج فشار، در مواردی باعث شکسته شدن لوله بوردون نیز می‌شود و ممکن است سیال فرآیند از گیج فشار خارج شود.
۳- فشار بیش از حد (Overpressure)
گیج‌های فشار برای مانیتور فشار سیال در فرآیندها نصب می‌شوند و معمولاً گستره‌ی کاری بالاتری از فشار بیشینه‌ی فرآیند دارند. اما در شرایطی که پمپ خاموش یا روشن می‌شود، شیرهای ورودی و خروجی باز و بسته می‌شوند یا سیال ناگهانی جاری می‌شود، فشار بیشتری از مقدار همیشگی به گیج فشار وارد می‌شود.
یک راه محافظت از گیج فشار در این شرایط، نصب تجهیزات جانبی مانند اسنابر یا شیر سماوری است. همچنین می‌توان گیج فشاری با گستره‌ی کاری بالاتری از Overpressure در سیستم نصب کرد تا مانع از خرابی گیج فشار شد.
۴- پالس فشار
شرایطی را که فشار بیش از حد (Overpressure) به صورت تناوبی به گیج فشار وارد شوند، پالس فشار تعریف می‌کنیم. متداول ترین راه برای جلوگیری از آسیب به گیج فشار در این شرایط، استفاده از اسنابر فشار و یا شیر سماوری است.
۵- سیال خورنده
سیال بسیاری از فرآیندهای صنعتی خورنده هستند و گیج فشار به کار رفته در آن‌ها باید در مقابل سیال‌های خورنده مقاوم باشد.
لوله‌های بوردون در تماس با مایعات پرخطر، ممکن است از بین رفته و مایعات را آزاد کنند. بنابراین باید مانومتری را انتخاب کنید که نسبت به سیال فرآیند مقاوم باشد، تا عمر مفید فشارسنج کاهش نیابد.
یک راه دیگر برای محافظت از گیج فشار در برابر مایعات و گازهای خورنده استفاده از دیافراگم سیل است. دیافراگم مانع از ورود سیال خورنده به قسمت‌های داخلی گیج فشار می‌شود.
۶- انسداد
انسداد یا گرفتگی یک وضعیت خطرناک برای گیج‌های فشار است، به‌ویژه در سیستم‌هایی که سیال ممکن است دچار یخ‌زدگی یا تبلور شود. گیج‌های فشاری که دچار انسداد می‌شوند در اصطلاح freeze up (یخ‌زده) می‌نامیم.
گیج فشار یخ‌زده، فشار سیستم را به درستی نمایش نمی‌دهد، به طور مثال ممکن است سیستم تحت فشار بسیار زیادی باشد، اما مقدار فشار کوچکی نمایش داده شود.
بهترین راه‌حل برای جلوگیری از انسداد گیج فشار، استفاده از دیافراگم سیل است. دیافراگم سیل مانع از ورود ذرات معلق در سیستم‌های شامل آلاینده به گیج فشار می‌شود.
۷- نصب و استفاده نادرست
نصب نادرست گیج فشار یا عدم انتخاب گیج فشار مناسب در فرآیندها یکی از اشتباهات بسیار فاحش هستند. به طور مثال ممکن است در سیستمی فشار روغن 100PSI باشد و اپراتور از گیج فشار 100PSI استفاده کند. یعنی فشارهای پالسی و فشار بیش از حد (Overpressure) را در نظر نگیرد. در این حالت عمر مفید گیج فشار به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.
۸- بخار
فرآیندهای صنعتی بسیاری از بخار (به‌ویژه بخار فشار بالا) استفاده می‌کنند. اگر بخار وارد گیج فشار شود، به اجزای داخلی آن آسیب وارد می‌کند. بخار افزون بر خرابی گیج فشار، باعث افزایش خطرات محیطی می‌شود. برای جلوگیری از ورود بخار به گیج فشار می‌توان از سیفون استفاده کرد.
