گیج دما یا تمپرچر گیج (Temperature Gauge) از تجهیزات پرکاربرد در صنایع است. دما در فرآیندها باید به صورت پیوسته مانیتور شود تا از مقدار تعیین شده بالاتر یا پایین‌تر نرفته و به سیستم آسیب نرسد. بنابراین نصب دماسنج، ترمومتر یا گیج دما در بسیاری از فرآیندها الزامی است.
انواع گیج دما
گیج‌های دمای موجود در بازار با روش‌های متعددی مقادیر دما را اندازه‌گیری می‌کنند، که در ادامه به بررسی چند گیج فشار متداول می‌پردازیم.
گیج دما با سنسور بی‌متال
گیج‌های دمای بی‌متال با استفاده از تیوب‌های فنری یا مارپیچی مقادیر دما را اندازه‌گیری می‌کنند. تیوب شامل دو نوار با ضریب انبساط مختلف می‌شود که به یک دیگر متصل شده‌اند. تغییر دما باعث تغییر مکانیکی نوارهای فلزی نهایتاً تغییر در شکل تیوب فنری یا مارپیچی شده و دما مشخص می‌شود. سنسور بی‌متال را می‌توان برای اندازه‌گیری بازه‌ی ۷۰- تا ۶۰۰ سلسیوس طراحی کرد. دماسنج‌های بی‌متال معمولاً با کلاس دقت ۱ یا ۲ مطابق استاندارد EN 13190 در بازار عرضه می‌شوند.
همچنین بخوانید:
گیج دما انبساطی
گیج دما انبساطی (Expansion) شامل سنسور دما، کپیلاری و بوردون تیوب می‌باشد. سیستم اندازه‌گیری در این گیج‌ها با مایع پر می‌شود. با تغییر دما، فشار داخل دماسنج نیز تغییر خواهد کرد. فشار از طریق لوله به اشاره‌گر منتقل می‌شود و درجه حرارت نهایتاً نمایش داده می‌شود. معمولاً این دماسنج‌ها با کپیلاری‌هایی با طول ۵۰۰ میلی متر تا ۱۰۰۰۰ میلی‌متر ساخته می‌شوند و می‌توان برای اندازه‌گیری دما در فاصله‌های نسبتاً دور نیز از این مدل‌ها استفاده کرد. گستره‌ی اندازه‌گیری دما در این سری ۴۰- تا ۴۰۰ سلسیوس با کلاس دقتی ۱ یا ۲ مطابق استاندارد EN 13190 می‌باشد.
دماسنج گازی
در گیج دما گازی، دنباله، کپیلاری و بوردون تیوب با یکدیگر ترکیب می‌شوند و یک سیستم واحد را تشکیل می‌دهند. این سیستم واحد با یک گاز بی‌اثر پر می‌شود. اگر دما تغییر، کند فشار این گاز نیز تغییر خواهد کرد. نهایتاً این تغییرات به عقربه منتقل می‌شود و مقادیر دما نمایش داده می‌شود. معمولاً دماسنج‌های گاز اکچوئیتد را برای اندازه‌گیری دمای بین ۲۰۰- تا ۷۰۰ سلسیوس با کلاس دقت ۱ ساخته می‌شوند.
همچنین بخوانید:
ملاحظات انتخاب و خرید گیج دمای صنعتی
معمولاً در هنگام خرید هر نوع دماسنج عقربه‌ای یا گیج ما پارامترهای زیر را باید مشخص کنید تا بتوانید بهترین انتخاب را در کوتاه‌ترین زمان داشته باشید.
سنسور اندازه‌گیری
در هنگام انتخاب در ابتدا باید با توجه به فرآیند و ویژگی‌های آن مناسب‌ترین سنسور را انتخاب کنید. توجه داشته باشید که سنسورهای دمای موجود در بازار هر کدام ویژگی‌های مشخصی دارند، بنابراین باید با شناخت کامل از سنسور و شرایط فرآیند، دست به انتخاب بزنید. به طور مثال دماسنج‌های بی‌متال در مقایسه با گاز اکچوئیتد دقت بالاتری در نصب مستقیم دارند.
بازه‌ی اندازه‌گیری
هر دماسنجی برای اندازه‌گیری بازه یا گستره‌ی دمایی مشخصی طراحی شده است، اگر دما بالاتر از این محدوده یا کمتر از آن باشد، علاوه بر آسیب به دماسنج، مقادیر با خطای زیادی اندازه‌گیری می‌شوند و نهایتاً ممکن است سیستم با آسیب جدی روبرو شود.
طول دنباله
دماسنج‌های موجود در بازار معمولاً یا به صورت دنباله‌دار و یا کپیلاری‌دار ساخته شده‌اند. اگر دما در یک فرآیند بسیار بالا باشد یا امکان نصب مستقیم گیج دما نباشد باید در این شرایط از دماسنج کپیلاری‌دار استفاده شود.
در ادامه بخوانید:
